Như thế nào là skin-to-skin?
Trong việc chăm sóc trẻ sơ sinh, tiếp xúc da kề da đóng vai trò quan trọng và thường được gọi là “Kangaroo – care”. Phương pháp này giúp cha mẹ gắn kết với con và hỗ trợ sự phát triển thể chất cũng như trí tuệ của trẻ.

❓ Vì sao lại so sánh cách thức nuôi con của loài người (homo – sapiens) với loài Kangaroo mà không phải là bất kỳ loại động vật khác???

🇦 Cách phân chia các loại động vật dựa trên mức độ phát triển sau khi sinh:
Các động vật được chia thành 2 nhóm dựa trên mức độ phát triển khi sinh: là nhóm “altricial” hoặc “precocial”. Hai từ này đều không có từ thay thế tiếng việt đề dịch sát nghĩa.
1️⃣ Động vật altricial là các loại động vật được sinh ra chưa phát triển đầy đủ và cần sự chăm sóc đáng kể từ mẹ, bao gồm cả con người.
2️⃣ Động vật precocial được sinh ra tương đối hoàn thiện và có thể tự di chuyển hoặc hoạt động độc lập ngay sau khi sinh.
👉 Kangaroo và con người, đều thuộc nhóm các động vật altricial.
Điều đặc biệt của Kangaroo so với các loài động vật altricial khác, đó là Kangaroo còn là một trong số ít các động vật có túi – mang tên chung là “marsupial” .
Đối với các động vật mang họ marsupial, con non được sinh ra trong trạng thái cực kỳ chưa phát triển và tiếp tục lớn lên trong túi mẹ.
Nếu như không được nằm trong túi của người mẹ, Kangaroo con hoàn toàn không có cơ hội sống sót.

🇧 Con người học cách chăm sóc trẻ sơ sinh từ Kangaroo như thế nào ❓
Phương pháp chăm sóc Kangaroo (Kangaroo Mother Care – KMC) xuất phát từ quan sát về cách chăm sóc con của loài chuột túi, nơi con non được giữ trong túi mẹ cho đến khi phát triển đầy đủ.
KMC áp dụng nguyên tắc tương tự bằng cách DUY TRÌ tiếp xúc da kề da LIÊN TỤC giữa mẹ và trẻ con, kết hợp với việc nuôi con bằng sữa mẹ.
Năm 1978, bác sĩ Edgar Rey Sanabria, một giáo sư về sơ sinh học tại Bogotá, Colombia, mới đưa ra phương pháp “chăm sóc kiểu kangaroo” dành cho trẻ sinh non và thiếu cân.
Giáo sư Sanabria đã phát triển phương pháp này để giải quyết tình trạng quá tải và thiếu hụt lồng ấp trong bệnh viện của ông.
Năm 1991, ông được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trao giải thưởng sức khỏe Sasakawa vì sáng kiến cho rằng tiếp xúc da kề da giữa trẻ sinh non và mẹ có thể bù đắp sự thiếu hụt về dành cho trẻ sơ sinh.”

🇨 Sự kỳ diệu của xúc giác đối với sức khỏe con người
Khi các nhà khoa học nghiên cứu lợi ích của “chăm sóc kiểu kangaroo”, một điều quan trọng được nhấn mạnh là xúc giác đóng vai trò then chốt đối với sức khỏe bình thường của cả con người lẫn động vật.
Da con người đã phát triển từ một lớp màng đơn giản bao bọc vi sinh vật, đến một cơ quan phức tạp có vai trò như hàng rào bảo vệ sinh học. Lớp da này bao gồm biểu bì (epidermis) và hạ bì (dermis), phát triển song hành với hệ thần kinh trung ương trong quá trình tiến hóa.
Sự tương tác giữa da và hệ thần kinh tạo ra những tác động sâu sắc đến sức khỏe y tế và tâm lý con người từ khi sinh ra đến lúc chết. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng xúc giác đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bình thường của cả động vật và trẻ sơ sinh loài người (Homo sapiens).
Có thể khẳng định rằng, tiếp xúc da kề da trong phương pháp “chăm sóc kiểu kangaroo” giúp kích thích các cơ chế tế bào và phân tử quan trọng, cải thiện sức khỏe cả về y học và tâm lý cho trẻ sơ sinh. Đồng thời, điều này còn giúp mẹ bớt lo lắng, giảm căng thẳng, và tăng cường sự gắn kết với đứa con bé bỏng nhưng còn mong manh của mình.

🇩Thời gian Skin-to-Skin Da kề Da thực tế là bao lâu ❓
Tổng thời gian Kangaroo con nằm yên trong bụng mẹ tiếp xúc 100% hoàn toàn với túi Kangaroo mẹ trung bình 235 ngày tuổi (khoảng 7 tháng) – thời gian rất sát với 6 tháng đầu đời của trẻ em.
Sau đó, Kangaroo ra khỏi túi mẹ, vẫn tiếp tục bú sữa mẹ trong 4 tháng tiếp theo, cho đến khi được 1 năm tuổi.
Tương ứng với trẻ nhỏ, da kề da cho trẻ sơ sinh cần được thực hiện ngay từ khi sinh ra và liên tục trong suốt quá trình cho con bú trực tiếp.
Có nghĩa là bạn còn cho con bú, thì bạn còn cần phải tương tác da kề da cùng con.
Nếu thiếu skin-on-skin trong suốt quá trình ncsm, thì cơ thể người mẹ không đủ kích thích để sản sinh hoocmon oxitoxin cần thiết, từ đó gây ra t-c.a.m, kèm theo nhiều hệ luỵ khác như và ngực luôn căng tức vì quá nhiều sữa, hoặc là không đủ sữa cho con.

🇪 Vậy như thế nào là 90 phút da kề da mà nhiều nơi hay nhắc tới?
Lục sùng rất nhiều bài ở VN viết về 90 phút da kề da này, mình thấy ấn tượng nhất 1 câu trả lời đơn giản của 1 bác sỹ ở Bệnh Viện Vĩnh Đức Quảng Nam được đăng tải: (mình trích dẫn y nguyên)
❓ Hỏi:
Tại sao sau khi sinh hoặc mổ cần phải thực hiện “da kề da” giữa mẹ và bé liên tục trong 90 phút đầu tiên. Điều này có ích lợi gì ?
▶️ Trả lời:
Trước đây, khi sinh một đứa bé xong, Nhs cắt rốn, cho trẻ qua bàn nằm đó. Một lúc sau mới lau khô trẻ, cột rốn, băng rốn, mặc áo tã cho bé, đưa bé ra ngoài trao cho người nhà. Nhìn thì rất bài bản nhưng đó là những hành vi sai mà người “lãnh đủ” là các bé sơ sinh. Với cách làm trông có vẻ đúng như vậy đã tăng tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh (do hạ đường huyết, nhiễm trùng, xuất huyết não…) Tại sao vậy ?
Em bé là một “sinh vật” nằm trong bụng mẹ. Nó được thành bụng mẹ che chở tránh tiếng động, va chạm. Nhiệt độ của bé luôn ổn định 37 độ nhờ cái “mền tự nhiên” này.
Sau khi trẻ được sinh (hay mổ) ra ngoài, ngay lập tức nó bị tác động đủ thứ: nhiệt độ, áp suất không khí, tiếng động, ánh sáng …Nhưng điều nguy hiểm nhất là hạ thân nhiệt.
Khi một đứa bé bị hạ thân nhiệt nó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động cơ thể: da bị tím lại do mạch máu ngoại vi co thắt, tim phải làm việc nhiều hơn, phổi phải làm việc nhiều hơn. Giống như chúng ta sau khi tắm, chưa được lau khô.
Lúc này trẻ bị tiêu hao năng lượng rất lớn. Một lượng đường huyết bị đốt cháy để tạo nhiệt (để sưởi ấm) nên trẻ bị hạ đường huyết. Hạ đường huyết sẽ ảnh hưởng đến não bộ, hệ thần kinh. Gan phải sử dụng glycogen (tiền thân của đường glucose, năng lượng dự trữ) trong lúc lượng glycogen sơ sinh là rất ít. Nghĩa là trẻ bị stress ngay từ lúc được sinh ra.
Sinh theo kiểu “da kề da” nghĩa là sau khi sổ bé ra phải lau khô thật kỹ, thật nhanh trong vòng 5 giây sau đó cho bé nằm trên bụng mẹ kiểu “con ếch” nhằm tăng diện tích da kề da với mẹ.
Phải để như vậy suốt 90 phút liên tục, không được tách ra (để tiêm thuốc hay cân) vì có nguy cơ làm thân nhiệt trẻ giảm đột ngột.
Trong phẫu thuật lấy thai cũng vậy. Phải cho trẻ ở suốt trên bụng mẹ 90 phút để giúp trẻ không bị hạ thân nhiệt.
Ngoài ra khi nằm trên bụng mẹ, các giác quan của bé sẽ nhanh khởi động (tay sờ, miệng bú, mắt nhìn, mũi ngửi …) trẻ sẽ sớm bú mẹ hơn.
Về phía mẹ, con nằm ở trên sẽ giúp bà mẹ yên tâm (con của mình), trẻ vận động sẽ giúp bà mẹ nhanh tiết sữa, tăng tình cảm mẹ con.
Vì vậy cần cho trẻ “da kề da” với mẹ suốt 90 phút sau sinh.
Xin nhắc thêm với trẻ non tháng, nhẹ cân hay sinh đôi cần phải “da kề da” liên tục lâu hơn nữa.
(Khoa sản Bv Đa Khoa Vĩnh Đức)

Vậy ý nghĩa của “90 phút” ở đây, chỉ là hoàn trước 90 phút này, (nếu bé không có dấu hiệu bất thường) thì bé sẽ nằm y trên người mẹ để tránh nguy hiểm tính mạng.
Các bạn cần hiểu rằng, 90 phút da kề da này cần được viết đầy đủ là:
♦️♦️♦️“90 phút da kề da đầu tiên ngay sau khi sinh mà bệnh viện KHÔNG ĐƯỢC PHÉP thực hiện bất kỳ hành động tách mẹ nào khác” ♦️♦️♦️
Đây chỉ đơn thuần là một tiêu chuẩn mà bất kỳ bệnh viện nào muốn được chứng nhận là bệnh viện Baby Friendy buộc phải thực hiện cho bất kỳ người mẹ nào theo tổ chức UNICEF.
Sau đó các bác sỹ/ hộ tá sẽ đưa em bé đi để cân, mặc quần áo, kiểm tra sức khoẻ abc.
Chứ KHÔNG CÓ NGHĨA LÀ SKIN TO SKIN TỔNG CỘNG 90 PHÚT ĐẦU ĐỜI!

🇫 Chia sẻ Skin to Skin thì liên quan gì đến sct
Các bạn biết đấy, chỉ cắt ghép một nửa ý nghĩa của câu nói thôi, nhưng thay đổi cục diện vấn đề.
“90 phút da kề da đầu đời’’ mà truyền thông đưa tin, chỉ là một hình thức bắt buộc được NÂNG TẦM nhân văn.
90 phút đó- nói tóm lại: là bắt buộc để bảo toàn tính mạng cho trẻ.
Nhưng KHÔNG ĐỦ để sữa mẹ kịp về.
Và KHÔNG ĐỦ cho cả hành trình ncsm hoàn toàn 6 tháng đầu đời và 2 năm sau đó.
Đó là chưa kể, tỉ lệ skin-to-skin 90 phút đầu ở Việt Nam theo thống kê nó chỉ rơi vào tầm 40%!
Theo mình được biết và trải nghiệm cá nhân cũng như theo dõi kỹ những người nằm trong bệnh viện, số lượng mẹ có sữa về ngay sau 90 phút, gần như là không thể!!!
Cá nhân mình tới tận sau 3 ngày thì mới bắt đầu cảm nhận bé đủ no và sữa kịp về.
Nhưng nghe đến khúc 90 phút đó, mẹ nào mà không lo lắng sốt ruột nếu con còn khóc, còn đói.
Chỉ tập trung 90 phút đầu, mà sữa chưa kịp về, thì alo hấp, đã có “stc ra tay ạ” – chốt đơn là ở đây.
Các bé sinh ra với thể trạng bình thường, chỉ có nhu cầu da kề da, bú mút là để trấn an tinh thần chứ không phải vì đói.
Nhưng trên thực tế là 90% các mẹ mình tận mắt chứng kiến trong bv là dặm ngay sữa ngoài cho bé vì sợ đói! Và không ít các bv ở VN, không những không ngăn cản, mà còn “ủng hộ” trơ trẽn hành động này.

🇬 Trải nghiệm cá nhân
Lúc mình lựa chọn bệnh viện Hoàn Mỹ Nghệ An để sinh Mây, mình may mắn khi được tư vấn kỹ càng về phương pháp skin-to-skin 90 phút này. Trước khi sinh, bác sỹ còn bảo mình là may mắn vì thời điểm đầu năm 2021 trở về trước đó, 90 phút này vẫn chưa được xem là “bắt buộc” đối với các bệnh viện có chứng nhận Baby Friendly, mà chỉ có 30 phút thôi.

Bản thân mình được trải nghiệm đúng nghĩa 90 phút da kề da cùng con liên tục không ngắt quãng. Sau đó các bác sỹ đưa bé đi kiểm tra cần nặng và các bài kiểm tra cần thiết.

Và sau đó, không chỉ mình và cả chồng, thay nhau thực hiện da kề da, cho bé ngủ cùng ba mẹ, không tách con ngủ riêng, liên tục massage cho bé bằng dầu.

Đến hiện tại con 3 tuổi, việc da kề da trực tiếp những lúc con sốt vẫn là phương pháp mà mình sử dụng để giảm căng thẳng cho con và tăng cường khả năng đề kháng.

Mình muốn kết bài bằng một câu mà NCBI đã sử dụng
Như lời trong Ecclesiastes 1:9 từng nói: There is nothing new under the sun ❝ Không có gì mới dưới ánh mặt trời. ❞
Trong khi loài kangaroo đã tìm ra cách tốt nhất để nuôi con và gắn kết với con non từ hàng triệu năm trước, loài Homo sapiens (con người) lại mất nhiều thời gian hơn để hiểu và áp dụng phương pháp này.
Bài viết tuy dài, nhưng cuối cùng vẫn chỉ là những bằng chứng để chứng minh những gì đã là chân lý.